Panicau(-dis-Aup)
Eryngium alpinum
Apiaceae Umbelliferae
Noms en français : Panicaut des Alpes, Chardon bleu des Alpes.
Descripcioun :Lou panicau-dis-Aup es uno planto raro dins noste relarg. Trachis dins li prado de mountagno dessubre 1400 m. Se recounèis à si noumbróusi bratèio bluio (>12). Li fueio de baso soun entiero, aquésti de cambo soun descoupado.
Usanço :Coume fai de poulìdi flour, se cultivo dins li jardin. Li jóuini fueio soun manjadisso e li flour estoumatico. Pamens lou fau pas acampa qu'èi prouteji, marca sus la listo roujo, categourìo NT, quàsi menaça.
Port : Erbo
Taio : 30 à 80 cm
Fueio : basalo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Eryngium
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 2,5 à 4,5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 1400 à 2300 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Prado
- Prado à rousèu
Estànci : Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Aupenco
Ref. sc. : Eryngium alpinum L., 1753
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753